'NEURE KABUZ

Argi eta gar(b)i

Nerea Segura 2021ko urr. 8a, 08:00

"Argiaren prezio igoerak erosketaren kostua handitu du". Bai, nabaritzen hasi da; baina ekonomialarien arabera, kontsumitzaileok, benetako eragina urtebete geroago nabarituko dugu, 2022aren amaierarako. Funtsezko faktoreak izan dira: COVID-19 pandemia (hornidura katearen eteteagatik) eta erregaien prezioen igoera (elikagaien garraioaren kostuagatik); baina ez dira izan bakarrak. Izan ere, argia eta garia hitzek letrak partekatzen dituzte eta askoz gehiago. Pandemia baino lehen, Txinaren eta AEBen arteko gatazka gertatu zen: haien arteko mendekotasunagatik. Txinatarrek, herritarrak eta abereak elikatzeko, zerealen beharra zuten bitartean (garia eta soia, bereziki); amerikarrek, Asian hazitako txerri haragiaren beharra zuten. Ondorioz, muga zergak eta prezioen igoera handik eta hemendik hasi ziren.

Adituek argitaratu dutenez, ekoizleen prezioak ia % 50 igo dira azken urtean; baina orgaren prezio igoera EZ da islatu baserritarren irabazietan (lehen sektorean), gastuak gehiago igo direlako. Errentagarriagoa zaie fruta eta barazkiak jaso gabe uztea, edota bertako esne behien ordez txerri azienda jartzea. Beraz, argi ibili! Ura, fruta, olioa, arrautzak, esnea eta hegazti haragia bezalako elikagaiak % 5-20 igo daitezke, argiaren abiadura gaindituz; patata, lekale eta barazkiak altxaeren multzoa osatzen dutelarik.

Baso suteak Amazonian (munduko baso tropikal zabalenean) eta izozteak Niagarako ur jauzietan, lehorteak Parana ibaian (Hego Amerikako bigarren ibai luzeenean) eta uholdeak Sahelen (Saharako basamortuaren eta Sudango sabanaren artean). Ezin dugu ahaztu klima aldaketak duen eragina: atzerapenak uztan, laboreen errendimenduen murrizteak… Hitz batez, eskasia giza eta animalien kontsumorako; eskaria handiagotuz doan heinean. Iragan den hilabetean, klimaren kontzentrazioa ospatu zen aldaketak aldarrikatzeko asmoz; baina zuk ere egin dezakezu zerbait: erosten duzuna aukeratu, haren jatorria eta inpaktua ezagututa. Hortaz, argi duzu? Inoiz ez da hain garrantzitsua izan bertako (hurbileko) elikagaien kontsumoa: garbiagoak, elikagarriagoak, goxoagoak eta geureagoak direlako.

Azkenak, argia itzal dezala.