'Erradikalak gara'. Horrela du izena Bea Egizabal eta Ane Labaka herritarren emanaldi berriak. Lankuren sormen beka irabazi eta, besteak beste, Korrika Kulturalean eskainiko diren ekitaldien baitan taulagaineratuko dutena.
Egunerokotasuneko gaiak landuko dituzte. Hala nola, aniztasuna, euskalgintza edo indarkeria. Beti ere ikuspegi feminista batetik. Bertsoak eta bakarrizketak uztartuko dituzte, pasa den urteko maiatzeko 'Berritsuketan bertsotan' saioan egin bezala. Martxotik aurrera hasiko dira 'Erradikalak gara' aurkezten eta, jadanik, badituzte saio batzuk itxita.
Nola sortu zen elkarrekin lanean aritzeko ideia?
AL: Elkarri diogun miresmen puntu batetik sortu dela esango nuke. Oso gustuko dut Beak egiten duena. Harrituta geratu izan naiz bere lanak entzuten, eta uste dut berak ere nik egiten dudana gustuko duela. Aspalditik, elkartzen ginen bakoitzean, batera zerbait egiteko aukerari buruz aritzen ginen. Askotan hor geratzen dira hitz horiek, baina aurrera eramateko gogoa genuen biek.
Noiz hasi zineten proiektuari forma ematen?
AL: Aurreko urteko Udaberriko Bertso saioan hasi ginen aukera gorpuzten. Urtero zerbait berezia edo esperimentala egiten dute, bertsoa beste diziplina batzuekin nahastuz, eta pentsatu zuten bakarrizketekin nahas zitekeela. Bea izan zen aurkezle, eta zenbait bakarrizketa egin zituen.
Oso ondo atera zen eta nahiko harrera ona izan zuela uste dut. Biak, bakoitza berean, oso eroso sentitu ginen. Batera egin genezakeen lan horren forma ikusten hasi ginen eta lanari ekin genion.
Nolatan bakarrizketak?
BE: Ni ipuin kontalaritzatik nator, ‘clown’ mundutik. Pailazo lanean eta bertsolaritzan, bietan, inprobisatzen da. Biak nahastutz, zerbait egin zitekeela ikusi genuen.
Udaberriko Bertso Saiorako aurkezle izateko proposatu zidatenean, bakarrizketalaria ez nintzela erantzun nien. Nik ipuinak kontatzen dakit, baina monologoen mundua zeharo desberdina da. Ez nuen garbi ikusten nola egin nezakeen nik hori.
Iradoki zidaten Eva Hache har nezakeela eredu. Oso ondo! Ez dakit nik, presioa kentzeko, bakarrizketen erregina adibide jartzea aproposena ote den. (barreak).
Halako proposamenei ezetza emateko zailtasunak ditut, eta horrek pisu handia izan zuen bakarrizketen munduan barneratzeko. Gaiak jarri zizkidaten, eta pixkanaka bidea eginez, beste mundu bat deskubritu dut.
Udaberriko bertso saioan sentsazio onekin geratu zineten, beraz. Ikusleek horrela transmititu zuten?
BE: Bai. Guk horrela bizi izan genuen, baina jendeak ere halaxe helarazi zigun.
AL: Egia da urtero zerbait desberdina egiten genuela, baina nire formatutik, bertsoetatik, ez nintzen ateratzen. Beak lehenengo aldiz zerbait berria egin zuen. Uste dut jaso zituen inpresioek aninmatu gintuztela. Biontzat motibazio txute handia izan zen saio hura.
Zuen emanaldira etorrita. Udaberriko saioaren formatu antzekoa izango du? Bakarrizketak eta bertsoak uztartuz?
AL: Inprobisazio aldetik, adibidez, ez du askorik saioak, nahiz eta aurretik aipatu dugun. Gidoi itxi batean oinarritu gara, gehienbat.
BE: Inprobisazioa hurrengo egitasmorako utziko dugu! (barreak)
AL: Bertso jarriak eta bakarrizketak uztartu ditugu. Momentu batzuetan, esaterako, nik eraiki dezaket zerbait eta Beak deseraiki, ala alderantziz. Bion artean estruktura eta egitura eman dizkiogu.
BE: Azpimarratuko nuke eszenikotasuna zaindu dugula. Ez dugu aldiro bakarrizketa egiten eta, ondoren, bertsoa. Zurrunegia litzateke. Gainera, Anek sorpresa pila ditu gordeta!
AL: Saiatu gara zurruntasun horrekin apurtzen. Azkenean, konturatu ginen biok egon nahi genuela eroso, gurea eginez. Nik uste dut lortu dugula.
BE: Elkarrizketa etengabea da. Esan bezala, uste dut eszenikoki emanaldia zaindua dagoela.
Beraz, eszenatokia apainduko duzue, jantziak erabiliko dituzue…?
BE: Nahiko xumea egingo dugu, baina saiatu gara arlo horri garrantzia ematen. Gu biongatik atera da dena. Gidoia guk egin dugu eta bagenekien zer eta nola esan nahi ditugun gauzak. Kanpotik pixka bat zuzendu gaituzte, eszenaratzeko garaian xehetasunak kontuan hartu ahal izateko, esaterako.
Zer nolako laguntza izan duzue?
BE: Gehienbat, laguntzaile nagusi Cesar –Marcos– izan dugu
AL: Fokoak direla, eszenatokia dela… laguntza teknikoa ere izan dugu. Feminismoari lotutako gaiak jorratu ditugun heinean, hor ere babesa nahi izan dugu. Nahiko gai delikatuak ikutuko ditugu, eta uste dugu jendeari barrenak mugituko zaizkiola momentu batzuetan. Horregatik, ingurukoen konplizitatea bilatu nahi izan dugu.
Gure inguruko jendearekin komentatu dugu, gehienbat, eduki aldetik nolabaiteko onarpena eman diezaguten. Taula gainera lasaiago igoko gara horrela.
BE: Egia da eszenografian ere laguntza jaso dugula. Lankuren bitartez, batez ere. Halaber, egingo dugun dantzarako dantzariek ere lagundu gaituzte.
AL: Harrapatu dugun jende guztiari eskatu diogu laguntza! (barreak) Denak oso prest eta gustura lagundu gaituzte.
Aurkezpena egin duzue.
BE: Korrika kulturalaren harira, bai. Programan 'Erradikalak gara' sartu dute eta Gasteizen egin genuen aurkezpena asteazkenean.
AL: Korrika kulturalaren barneko egitasmo guztiak aurkeztu zituzten eta, tartean, gurea.
Noiz taularatuko duzue?
BE: Datak badauzkagu. Martxoa aldera hasiko ditugu emanaldiak eta salmenta Lankuren bitartez egin ahal izango da.
AL: Korrika kulturalaren barnean, sei saio lotu ditugu dagoeneko.
BE: Martxoak 8rako egokia denez, –nahiz eta apirilak 7an zentzu berdina izan– uste dut hortik ere salduko dutela. Izan ere, Emakumearen Egunerako halako emanaldiak kontratatu ohi dituzte. Egia esan, aurten Korrika Kulturala Martxoaren 8tik gertu egingo da eta, baliteke, bietarako antolatu dituzten emanaldiak nahastea.
AL: Ez dakigu zer etorriko den edo zer nolako erantzuna izango dugun, baina momentuz nahiko pozik gaude izandako harrerarekin.
BE: Gainera, aurkezpena egin berri dugu eta litekeena da hemendik aurrera emanaldia kontratatzen hastea. Printzipioz, inongo aurkezpenik egin gabe baditugu batzuk lotuta, eta hori pozgarria da. Horregatik, oraindik ez dakigu kokoteraino bukatuko dugun ala lau saio egingo ditugun eta gutaz ahaztuko diren. (barreak)
Kontratazioa Lankuren beste emanaldietan egin ohi den antzekoa egingo duzue?
AL: Hori da. Azken batean, Lankuren barneko emanaldi bat gehiago da.
Diziplina ezberdinetatik zatozte. Zaila izan da biak emanaldi bakarrean uztartzea?
BE: Niri, egia esan, ez zait zaila egin. Uste dut biak feminismotik etortzeak lagundu gaituela. Feminismoan formakuntza dugu, eta behin gaiak zeintzuk ziren erabakita, aurretik egindako lanak ere nolabaiteko abiapuntua eman digu. Ane fenomena da, eta gai bakoitzari ze bertso jarri, non eta nola zehaztu du. Nik bakarrizketa egin eta hari ze bertso jarri behar zitzaion erabakitzen genuen, ondoren.
AL: Kontraesanak landu ditugu, ikuspegi feminista batetik eta gai ezberdinak jorratuz: kultur aniztasuna, amatasuna, indarkeria, bertsolaritzaren barnean emakumeen presentzia…
Esango nuke ez zaigula kostatu bion lana uztartzea, baina niri kostatu zait bertsolari roletik ateratzea. Zurrunak garen Fama jarri izan digute, eta hala izaten da. Eszenatokira atera eta bertsoa kantatu behar izate horrekin haustea kostatu zait. Ez hainbeste bion jarduna uztartzea.
Inprobisaziotik istorio itxirako bidea egin behar izan duzue.
AL: Bertsolaritza oso itxia da. Inprobisatzen dut, baina nire eskemaren barnean mugitzen naiz, eta horrek ematen dit erosotasuna. Hanka sar dezaket; baina iritsi naiz momentu batera non segurtasun nahikoa badaukadan eskema horren barnean ondo egiteko gai naizela jakiteko. Ez diot beldurrik zurian geratzeari. Eskema itxi horretatik atera naizenean sortu zaizkit zalantza handienak.
BE: Egia da ohiko bertso saioetan gorputzak garrantzia duela, baina ez dute gehiegi mugitzen. Saio honek, agian, beste gorputz jarrera bat eskatu dio. Nik sinesten diot kostatu zaiola esaten duenean, baina nik, egia esan, ez dut nabaritu. Ez da muga bat izan.
AL: Bertso saiotan, adibidez, jende gehiago gaudenean, gure lana egiten dugu eta atzera joatean eseri eta, nolabait, erlajatzeko parada dugu. Ez gara desagertzen, baina protagonista izateari uzten diogu. Saio honetan, aldiz, momentu oro gaude eszenan.
Kanpotik esaten digute neurriari edota doinuari lotuta gaudela, baina hori ziurtatua edukitzeak ematen digu askatasuna. Kontrakoa. Hortik askatzean sentitzen gara lotuta.
Nola erabaki zenuten Lanku bekara aurkeztea?
BE: Guk proiektua aurreratua genuen bekara aurkeztu aurretik. Hori bai, asko aldatu da hasierako ideietatik. Fase asko pasa ditu.
Antzerki antzekoa egitea pentsatu genuen hasiera batean. Garatzen jarraitu eta Lankuk beka atera zuela ikustean, aukera ona zela pentsatu genuen.
AL: Ordurako, gidoiak bazuen forma. Lau orriko sintesia eskatu ziguten, eta urtebeteko epea duzu osoa aurkezteko. Gure kasuan, ordea, egitura eginda zegoen eta zati bat erakutsi genien. Nolabait esanda, kontrakoa egin genuen. Garatuta zegoen proiektuaren laburpena aurkeztu genien.
Zorte handia eduki dugu. Lankukoek gugan sinetsi dute hasieratik, agian, guk geuk baino gehiago. Sormen bekaz gain, korrika kulturaleko saioetarako aproposak ginela erabakitzea ona izan da guretzat.
‘Erradikalak gara’. Zer adierazi nahi duzue horrekin?
AL: Batez ere, kanpotik, feminista kontsideratzen garenoi esan izan digute erradikalak garela zenbait kontutan. Borroka egin behar dugula, baina neurri baten barnean. Gaur egun bizi dugun egoera emanaldian zehar adieraziko dugu eta, bukaeran, konturatu, agian, ez garela izan behar genukeen bezain erradikalak.
Erradikaltasun hitzak esan nahi duenari buruzko gogoeta plazaratuko duzue.
BE: Nork bere burua feministatzat hartzea gero eta hobeto ikusita dago. Baina, gehienbat, berdintasunaren aldeko diskurtsoa entzuten dugu edonon. Badirudi ez duzula zertan feminista izan berdintasunaren alde egon ahal izateko. Baina berdintasunaren alde egoteak feminista izatea dakar, nahi ala ez.
Hitza onartzean entzun izaten dugu: "Feminismoa bai, baina zuek pasa egiten zarete". Orduan bihurtzen gaituzte erradikal eta hitz jakin batzuk erabilitzen dituzte. Ez guri konkretuki esan dizkigutelako, baina entzuten dira feminazi eta gehiegizko beste termino batzuk. Horrekin jolastu nahi genuen pixka bat. Ez dago feminazirik edo feminismo erradikalik. Feminismoa erradikala da errora doalako. Sistema patriarkala da, eta horrekin apurtu nahi badugu errora joan behar dugu. Orduan bai, erradikalak gara. Noski baietz.
AL: Eta gehiago izan nahiko genuke. Gaur egungo errealitateari buruz gure irakurketa egin eta gero, erradikalagoak izateari buruzko gogoeta bultzatzera iritsi nahi dugu.
Arteak eta umoreak entretenitzeaz gain, eragiteko edo gogoeta sortzeko balio dute.
BE: Askotan aipatzen ditugu 'feminismoaren gaia' ala 'ikuspegi feminista' bezalako terminoak. Hala ere, ez dugu ideologia bera gai absoluto bezala hartu. Hartu ditugu gaur egun egunerokotasuna duten gaiak, eta ikuspegi feminista batetik aztertu.
AL: Feminismoa zeharlerroa litzateke. Ariketa alderantziz egin dugu. Esan duzunaren harira, entretenitzea garrantzitsua da bai. Baina nik uste dut bai Beak baita nik ere badakigula gure jarduna arma bat dela. Ipuin kontalaritza, bertsoa, bakarrizketak… diskurtsoa dute, agerian ala ezkutuan, eta guk eragiteko erabiltzen dugu eta ez soilik entretenitzeko. Horrek ere batu gaitu. Arma politiko bezala ulertu dugu. Inongo momentutan ez dugu planteatu entretenitzeko bakarrik izan zitekeenik.
BE: Nahiz eta jakin entretenitzen edo umorea erabiltzen badugu eramangarriagoa dela. Ez da panfleto bat. Baina ikusle batzuk hala ikus dezakete. Egia esan, ez zaigu asko inporta. Baina azken batean, ez du panfleto formarik.
Umoreari ze forma eman diozue?
BE: Ironia eta umorea erabili ditugu. Forma askotan atera daiteke. Agian, Aneren lanean argiago ikus daiteke. Izugarrizko lanketa egin du.
Umoreak baimentzen dizu, txorakeriak balira bezala, serioak diren kontu asko esateko. Hori argi eduki dut umore klabean lan egin dudan bakoitzean. Bakarrizketetan hasi nintzenean horretaz ere konturatu nintzen, eta nire hausnarketak txertatu nituen. Hobe esanda, umoreak galdera egokiak planteatzeko aukera ematen du, jendeak hausnar dezan.
AL: Lagun batzuk ikusten egon dira eta bere iritzia helarazi digute. Haien ustez, panfletismotik atera garen neurrian, airera galdera edo xehetasun txiki pila bat botako ditugu; jendeak hortik aterako ditu bere ondorio eta hausnarketak. Ez dugu guk gure tesia plazaratuko.
Barregura sortzen duen komentario edo txiste errazaren artean eta gogoeta sortzen duenaren arteko muga fina izaten da. Zaila da biak bereizten edo bien arteko oreka bilatzen?
BE: Nik argi daukadana da umorea ez dela neutroa. Umorean ere botere erlazioak daude. Zuk umorea erabili dezakezu zapalduta dagoen norbaiti barre egiteko edo zapaltzaileei barre egiteko. Beraz, norberak erabaki behar du zerrekin egingo duen barre. Aukera bat egin beharra dago. Esaterako, ez da berdina mugan dagoen errefuxiatu batek poliziari protesta gisa umorea erabiltzea ala bigarrenak errefuxiatuari barre egitea pasatzen duen hotzagatik. Guk, feminismotik, argi dugu umorea norekin egin nahi dugun eta zein aldetan gauden.
AL: Beste klabe bat da umorea botere harremanetan oinarrituta dagoen heinean, parekatuagoa dela norberak bere buruari barre egiten dionean. Nork bere burutik pasa ostean, ikusleekin enpatia handiagoa lortzen du. Gure emanaldiak hortik asko du. Lehenengo bertsotik azalduko dugu gure buruari barre egitera gatozela. Gure kontraesanak mahai gainean ipiniko ditugu.
BE: 'Clown' munduan hala gertatzen da. Pertsonaia bera da barregarria eta gauza pila baimentzen zaizkio. Nahi duena esan dezake eta jendeak ez du gaizki begiratuko. Umoretsuak gara, baina dena gure buruari barre egitetik hasten da.
Umorearen aitzakipean, batzuetan, edozer basakeri esan izan da
BE: Guk hori argi dugu. Umorea ez da neutroa eta norberak erabakitzen du zein aldetan jarri nahi duen. Horrek esan nahi du zapalduekin egiten den umorea zentsuratu behar dela? Hori beste eztabaida bat da, baina hori egiten duena zapaltzaileen alde jarri da. Hor kokatzen dira txiste arrazistak, matxistak… Nik ez nituzke zentsuratuko. 'Kontraumorea' erabiliko nuke.
Gehiago sortzen da ikuspegi feministatik gaur egun?
AL: Bertsolaritzan, adibidez, uste dut lanketa handia egin dela. Emakume bertsolariak ari gara plazan sortzen. Ia hilabetero elkartu eta gure artean kantatzen dugu. Gure presentziak ekosistema bera aldatu du eta beste gai batzuk ere daude presente, beste kantakera batzuk. Asko dago egiteko, baina lanketa egin da.
BE: Nik uste dut fenomeno orokorra dela, gizartearen arlo ezberdinetan ematen dena. Gero eta feminista gehiago gaude gure burua hala aurkezten dugunak eta arazorik ez dugunak hori esateko. Ez dut uste gauzak okerrera doazenik. Jende gazte oso potentea dator, prestakuntza handiarekin. Guzti hori ikusten da. Kontua da feminismoa zenbat potenteago eta indartsuagoa izan, kontra ere halakoa izango dela. Hori da ikusten ari garena. Baina hau da borrokaren historia. 'Etsaia' oldartzean, sistemak –patriarkatuak– erantzun egiten du.
Gai oso larrietan sartuta, adibidez; genero indarkeria igo da? Edo emakume asko, jadanik, ez dago prest hori onartzeko eta akabatu egiten dituzte hori ikusten dutenean? Sumisio postura batean dagoena agian ez dute jotzen. Horri buruz oso dokumental interesgarria dago Irantzu Varelak egindakoa, 'Él nunca me pegó'.
Umorean ere halako zerbait gertatzen da. Plaza andre gehiago dago, eta horrek eragina dauka. Gero, betikoa. Gustatuko litzaigukeena baino gutxiago edo abiadura mantsoagoan, ziurrenik.
Badirudi ‘mainstream’ espazioko artista gero eta gehiagok hartzen duela diskurtso feminista. Nola ikusten duzue?
BE: Hor eztabaida dago. Betiko galdera: Beyoncé feminista izan daiteke? Emma Watson, Madonna eta halako pertsonai ezagunek egindako diskurtsoak feminismoaren barnean interpreta daitezke?
Niretzat oso ondo dago bertan feminismo hitza entzutea eta Beyoncék esatea feminista dela mediatikoki indartsua da. Noski bestelako kritikak ere egin daitezkela. Kapitalistak direla edo ez direla.
AL: Hor koka daitezke baita ere arropa denda komertzial batzuetan dauden mezu feministadun kamisetak. Alde batetik ondo dago, baina bestetik, ohiko zalantzak sortzen ditu. Sistemak beldurra dion guztia barneratzen du.
BE: Egia da hor arriskua badela. Baina erreferenteak ere behar ditugu. Eta momentu jakin batean eragin mediatikoa duen jendea halako diskurtsoekin etortzea indartsua da. Oso emakume enpoderatuak dira.
Kontuan hartu behar da feminismoa anitza dela, eta agian hitz egin behar lukete feminismo razialaz, esaterako. Nire ustez, mass median halako jendea feminismoari buruz hitz egite hutsa potentea da. Adibidez, Madonna entzutea, negar batean, halako industria batean emakume izatea zer den azaltzen. Horrek lagundu egiten du.
Erakusten du patriarkatuak ez dituela soilik prekarietate hutsean dauden horiek zapaltzen, pribilegiatuak diren horiek ere bai. Gero beste borroka izango da kapitalismoa edo neoliberalismoaren kontrakoa. Koherentzia totala oso zaila da. Patriarkatua urduri jartzen delako interesgarria da fenomeno hau.
Gaztetxoen lehenengo erreferentzia, askotan, haiek dira.
BE: Feminista gazte potente asko ezagutzen ditut, baina egia da oraindik ere gazteagoak diren horietan adin bat badela non berdintasunaren espejismoan bizi diren. Genero aldetik mezuak gero eta zurrunagoak dira. Zer den neska izatea eta zer den mutila izatea. Orduan, halako tokietan erreferente dituztenak feminismoari buruz hitz egiten entzutea garrantzitsua da.
Kopuru aldetik desoreka dago aktuatzen duten emakume eta gizonen artean?.
AL: Bertsolaritzan, adibidez, datuak ditugu. Bertso saio handiak laukoak edo seikoak izaten dira. Seikoak direnean bi emakume egoten dira, eta laukoak direnean, bakarra. Irudipena badago emakume gehiago dabilela, baina datuak eskuetan, ehuneko txikia gara oraindik.
Egia da martxoak 8ra begira edo azaroak 25era begira, eskaera handiagoa egoten dela. Beraz, feminismoaren lanketan gauden emakumeok aukera gehiago izaten ditugu egun horien bueltan.
Erreferenterik izan duzue? Gustuko izan duzuen emanaldirik?
BE: Egia esan, ez gehiegi. Niri Eva Hache jarri zidaten bakarrizketalarien adibide gisa, baina gustoko nuen lehenagotik ere. Bakarrizketak, orokorrean, ez zaizkit gustatzen. Oso gutxi ditut gogoko. Telebistan entzutean, askotan, gaia dela edo tratatzeko moduak direla, ez naute asko deitu. Hache bezalako batzuk, esaterako, bai. Baina ez nuke esango eredurik izan dugunik.
AL: Gurea egin dugu. Aurretik genekiena edo irakurri, entzun eta ikusten dugunetik hartu ditugu erreferentzia asko. Konsziente gara etengabe ari garela elikatzen.
BE: Egia da guretzat ez dela guztiz berria. Elkartu gara eta profesionalki honetan aritu gara urtetan. Bakarrizketetan berria izanik ere, ipuin kontalaria ere banaiz, eta publikoarekin harreman zuzena izan dut azken hamabost urtetan. Gainera, saioan ez dugu pertsonifikazio handirik egin, garen antzekoak agertuko gara.
Zerbait berria egin duzue. Aterako zareten lehenengo egun horretan sentsazio ezberdinak espero dituzue?
AL: Ni behintzat oso urduri nago.
BE: Ni ere bai. Gainera entseatu dugu, baina publikorik gabe, gehienbat.
AL: Publikoarekin entseatzean asko aldatu da, lau pertsona soilik ikusten zeudela. Interakzioa sartzen da, barreak daude, txaloak daude…
BE: ‘Feedback’ hori daukazu.Niretzat behintzat asko aldatuko da. Ane agian ohituago dago taldean oholtza okupatzen. Ni orain arte bakarrik moldatu naiz batez ere, nahiz eta umeekin Cesarrekin ipuinak kontatu ditudan. Bakarrik egoteak askatasuna ematen dizu. Ez zara albokoa izorratzearen beldur. Oina gaizki eman, estali... halako asko egin daitezke konturatu gabe. Badakit publikoarekin egitea beste istorio bat izango dela.
AL: Urduri ari naiz jartzen pentsatze hutsarekin bakarrik (barreak).
Konfort gunetik ateratzean norberaren fazeta berriak atera ohi dira.
AL: Ez dut uste hainbeste atera garenik. Puntu batera arte bai, baina gure erosotasuna zaindu dugu momentu oro. Hasi ginenean proiektu ezberdina geneukan esku artean, eta buelta eman genion guregandik ahal den gertuena zaigun emanaldia ematearren. Horren barruan mugitu gara eta horren barruan puskatu ditugu moldeak. Nahiz eta egia izan, pixka bat atera garela.
BE: Nik uste dut nabari dela. Bai nire kasuan baita Aneren kasuan ere. Krisi kreatiborik ez dugu izan, eta agian trantsizioa nahiko azkar joan da. Baina registro ezberdinetan gaude eta ohituta geunden horretatik zertxobait urrundu gara. Gainera, bakarrizketei dagokienez adibidez, nik soilik Lasarte-Orian egin ditut ezagunak ditudan ikusleen aurrean. Ezagutzen ez gaituen jendearengana goaz orain. Ez da berdina etxekoekin aritzea edo Zornotzara joatea.
AL: Lehenik, Etxarrira goaz. Ez dugu jende asko ezagutzen bertan, beraz, gure konfort gunetik kanpo egongo gara han.
Bea, bakarrizketen munduan berria zara. Zerk erakarri zaitu gehien?.
BE: Asko gustatu zait. Orain arte, 'clown' munduan aritzen nintzen, eta baimena nuen gauza asko esateko. Pailazo batzuk oso gestualak dira, eta beste batzuei –niri bezala– indarra ahotik joaten zaigu. Hiztuna naiz eta gauza asko ditut esateko. 'Clown' munduak barregarri izateko aukera ematen zidan, baina beti eduki dut zalantza kodigo horretan mugitzean. Gorputza erabiltzeko garaian edo pailazokeria gehiago egin behar nituenean.
Bakarrizketak deskubrimendua izan dira. Gauza asko konta ditzaket gehiegi hitz egiten ari ote naizenaren mamua gabe. Lehen erabiltzen nituen erregistro asko –tontuarena egin, nire buruari barre egin...–errepika daitezke. Koktel izugarria iruditu zitzaidan eragin dezakeen umorea egin ahal izateko eta kritika soziala egiteko, eraldatzeko.
Bakarrizketekin aldaketa handia bizi dut. Freskotasuna eman dit, ni izateko aukera.
Ohiko bertso saio batzuetatik kanpo, Ane, beste emanaldi literarioago batzuekin aritu zara (Ez da kasualitatea, Testurak…). Zein da desberdintasun handiena?
Besteak inprobisatuak dira. Nik bertso idatzi asko egin ditut eta sariketetara aurkeztu izan naiz. Orain ez daukat hainbeste denbora, baina betidanik gustatu izan zaizkit. Baina iruditzen zait beti balioan jarri izan dena bat batekoa izan dela. Formatu desberdinekin esperimentatu dut, baina beti bat batekotik. Idatzi dudana plazaratzeko espazioa izango dut lehenengo aldiz. Alde horretatik, ez nuke bi saio horiekin alderatuko. Agian aipatutako zeharlerro eta betaurreko horiengatik, baina hau are eta pentsatuagoa da. Bat batekoan inertzia eta hausnarketa batzuk daude espontaneoak direnak, baina nahi ez dena ere kantatu daiteke despistatuz gero. Oraingoan, bertsoa hartu, mila buelta eman, eta kontrastatu ditut. Alde horretatik gustatu zait sortzeko prozesua eta gogoa daukat plazaratzeko.
Ze erantzun eman dizue ikusi zaituzten publiko horrek?
AL: Bertsozale elkarteko genero taldeko kideak etorri ziren eta pozik atera ziren. Guri beste motibazioa eman digu horrek. Ez dakizu ze erantzun izango duzun. Gustora aritzen gara, baina kanpotik ezer ez dakien norbait datorrenean hutsetik entzun eta beraien erreakzioak ikusteak motibatu gaitu.
Ze harrera espero duzue saioetan??
BE: Ez dakigu. Ikus-entzuleak oso anitzak dira. Feminismotik gertu dauden ikusleak baditugu, eta haientzat aire freskoa izango dela uste dugu. Baina konsziente gara ez direla Euskal Herrian gehiengoa, ezta euskalgintzan ere.
AL: Gai batzuek zeresana emango dutela uste dugu
BE: Ez dakiguna da 'krak' horiek ondo edo gaizki hartuak izango diren. Zalantza horrekin gaude.
AL: Nik hasteko gogoa daukat. Aspalditik honi buelta ematen, eta gogoa badugu honekin hasteko, jendearekin konpartitu eta haien harrera nolakoa den ikusteko.